Dla turysty

To warto zobaczyć w Górze Kalwarii

Najbardziej interesującym przedstawicielem stylu klasycystycznego w Górze Kalwarii jest ratusz. Wzniesiony został w latach 1829–34 według projektu Bonifacego Witkowskiego z poprawkami Henryka Marconiego. Spłonął podczas wycofywania się z miasta oddziałów Wehrmachtu. Po zakończeniu remontu w 1951 r. budynek przeznaczono na siedzibę władz miasta i gminy oraz Urzędu Stanu Cywilnego.

Naprzeciw ratusza znajduje się barokowy Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego (zwany popularnie Kościołem na Górce). Wybudowano go w II połowie XVII w. u zbiegu ramion krzyża tworzonego przez główne ulice miasta. Stanowił początkową stację Drogi Pasyjnej (nazywano go „Kaplicą Piłata). Współcześnie stanowi centralny punkt odgrywanego w mieście co roku (w Niedzielę Palmową) Misterium Meki Pańskiej. W krypcie kościoła spoczywa bp Stefan Wierzbowski – założyciel miasta.

Architektoniczną perłą Góry Kalwarii jest również pobernardyński barokowy zespół klasztorny oraz parafialny Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Pobudowany w latach 1756–70, stanął w miejscu drewnianej fary, zniszczonej przez huragan. Spoczywający w podziemiach fundator kościoła – marszałek Franciszek Bieliński – powierzył budowę Włochowi Jakubowi Fontanie.

We wnętrzu kościoła zobaczyć można najcenniejszy zabytek sakralny Góry Kalwarii – XVI-wieczną woskową „Pietę”. Przywieziona została do Polski prawdopodobnie na zamówienie króla Zygmunta III Wazy. Do Góry trafiła jako dar królowej Eleonory – wdowy po Michale Korybucie Wiśniowieckim.

W założonym na tyłach klasztoru ogrodzie odnajdziemy XVIII-wieczną kaplicę św. Antoniego Padewskiego, ze słynącą z cudów figurą świętego. Legenda mówi, że posąg przyniosły do Góry Kalwarii spiętrzone wody Wisły.

Natomiast naprzeciw kościoła parafialnego stoi tzw. Pałac Biskupi z XVIII w., dawny Sąd Pokoju.

Obok Pałacu Biskupiego znajduje się skwer z popiersiem marszałka Józefa Piłsudskiego. Jest to wykonana w brązie rekonstrukcja przedwojennego pomnika autorstwa Marii Owczarczyk, odsłonięta w czerwcu 1989 r.

Kolejnym pomnikiem, który warto zobaczyć, jest usytuowana na skwerze przy ul. ks. Zygmunta Sajny płaskorzeźba przedstawiająca Adama i Ewę. Rzeźbę autorstwa Bronisława Krzysztofa odsłonięto we wrześniu 2011 r. Jest to podarunek Fundacji Karta z Dziejów dla upamiętnienia obecności Żydów w historii i kulturze Polski.

Najlepiej zachowanym obiektem należącym do barokowego układu miasta jest Wieczernik w dzielnicy Marianki. Wybudowany dla zakonu Marianów, stał się miejscem pochówku założyciela zgromadzenia o. Stanisława Papczyńskiego. Stąd dwukrotnie wyruszał on w pieszą wędrówkę do Rzymu. Kościół wzniesiony w stylu zbliżonym do podhalańskiego, w ostatnich latach przeszedł gruntowny remont. Otacza go park, w którym znajdziemy współczesną drogę krzyżową dłuta Hanny Grocholskiej. W pobliżu zabudowań klasztornych wyeksponowano pozostałości po dawnej drodze krzyżowej, która istniała w Górze Kalwarii. Wykopano je przed laty w centrum miasta.

Spacerując po Górze Kalwarii, warto obejrzeć także dawne Kolegium Pijarów, ufundowane w 1675 r. przez biskupa Wierzbowskiego, a w XIX w. wykorzystywane przez wojska carskie na koszary. Od ponad 170 lat mieści się tu największy w Polsce dom pomocy społecznej. W ostatnich latach zabytkowe budynki poddano gruntownemu remontowi.

Do cennych pamiątek historycznych należy dawny żydowski Dom Modlitwy, wybudowany w 1901 r. W okresie międzywojennym był miejscem modlitw wyłącznie dla chasydów – Żydów przestrzegających surowych reguł religii mojżeszowej. Obok kilka lat wcześniej wzniesiono dwór cadyka.

Do wyjątkowych zabytków okolic Góry Kalwarii zaliczyć trzeba drewniany wiatrak typu „koźlak” w Lininie. To oryginalny, XIX-wieczny, ostatni tego typu młyn warszawski. Zakończył pracę po okupacji.