Pod koniec ubiegłego roku informowaliśmy na łamach GoraKalwaria.net o propozycji Zarządu Województwa Mazowieckiego, który chciałby przejąć od gminy Zamek w Czersku („Czy Marszałek będzie nowym panem na Zamku w Czersku?”). Propozycja ta wiąże się z wyeksponowaniem szkuty, czyli wraku statku rzecznego z XV wieku odkrytego na terenie czerskiego gospodarstwa agroturystycznego w 2009 roku.

W imieniu zarządu Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Oddział w Czersku dr Piotr Rytko skierował do Rady Miejskiej w Górze Kalwarii list z opinią dotyczącą  planów  utworzenia  placówki  muzealno-edukacyjnej  z  przeznaczeniem  na  ekspozycję  Szkuty  Czerskiej.

W liście podkreślono, że Szkuta Czerska jest „najważniejszym zabytkiem, jaki został odnaleziony w  Polsce w ciągu ostatnich lat, stanowi prawdziwy skarb będąc ważnym zasobem strategicznym współczesnego rozwoju Gminy Góra Kalwaria”.

Władze województwa mazowieckiego są zdeterminowane

W opinii TOnZ Czersk lokalizacja placówki muzealnej eksponującej szkutę, blisko Wisły oraz w sąsiedztwie Zamku Książąt Mazowieckich, jest rozwiązaniem optymalnym z punktu widzenia rozwoju usług turystycznych w Czersku i Gminie Góra Kalwaria, ale także rozwiązaniem uzasadnionym prawdą  historyczną,  ponieważ to tu szkuta  została  odnaleziona. – Zachowanie związku pomiędzy miejscem odkrycia szkuty, a docelową lokalizacją  muzeum, pozostaje w zgodzie z podstawowymi postulatami dotyczącymi ochrony dziedzictwa kulturowego – czytamy.

W liście zwrócono uwagę, że Samorząd  Województwa  Mazowieckiego zdecydował  się na  dokonanie  znacznych inwestycji  w wydobycie  Szkuty  Czerskiej oraz jej konserwację. – Środki  finansowe przeznaczone dotychczas na działania związane z tym zabytkiem świadczą o tym, że władze województwa mazowieckiego są zdeterminowane,  aby doprowadzić proces konserwacji do pozytywnego  finału,  a  tym  samym  przygotować statek do ekspozycji w specjalnie przygotowanej na ten cel placówce – wskazuje TOnZ Czersk. – Poniesione dotychczas nakłady inwestycyjne związane z badaniami, wydobyciem i konserwacją szkuty dają pewność, że Szkuta Czerska będzie eksponowana – dodaje.

Z uwagi na bardzo poważne nakłady finansowe związane ze stworzeniem placówki, zdaniem TONZ  Czersk, realnym i optymalnym rozwiązaniem na funkcjonowanie zespołu muzealno-edukacyjnego jest  włączenie  placówki  w  system  finansowania  z  budżetu samorządu województwa. - Samodzielne działania Gminy Góra Kalwaria wydają się nierealne,  ze względu na brak możliwości  finansowych  i  organizacyjnych związanych z budową oraz bieżącym utrzymaniem tak poważnej placówki muzealno-edukacyjnej na terenie naszej Gminy – podkreślono w opinii.

Most do natychmiastowej naprawy

W liście zarząd Towarzystwa zwraca też uwagę na obecny stan Zamku Książąt Mazowiecki. Jego zdaniem, dotychczasowy  model  zarządzania ruinami nakładający na gminę obowiązek pełnego utrzymania tego obiektu ogranicza możliwości rozwoju zarówno Czerska, jak i Góry Kalwarii. Nie pozwala też na pełniejsze wykorzystanie jego ogromnego potencjału – jako ośrodka turystyki kulturalnej i rekreacji. 

Zarząd TOnZ podnosi, że natychmiastowej  naprawy  wymaga  zabytkowy  XVII-wieczny most. Jedyna    droga umożliwiająca wejście do ruin zamku. Stałej konserwacji muszą być poddawane mury, które bez odpowiedniego zabezpieczenia mogą stanowić niebezpieczeństwo dla zwiedzających. Kolejnym zagadnieniem z którym zarządzający zamkiem będzie musiał się zmierzyć jest zabezpieczenie fundamentów kościoła pod wezwaniem św. Piotra na dziedzińcu zamku. Obecnie są one w dużej  części  odsłonięte.  Taki  stan skutkuje postępującą korozją spowodowaną warunkami atmosferycznymi oraz uszkodzeniami mechanicznymi. Co więcej, aby wyeksponować walory ruin zamku potrzeba rozbudowy aktualnej iluminacji świetlnej. Obecne podświetlenie jest niewystarczające i  włączane jest sporadycznie. Ważnym problemem do rozwiązania jest też samo dojście do ruin zamku, które aktualnie prowadzi przez tereny kościelne, co nie może być rozwiązaniem docelowym. W niedziele i święta wzmożony ruch turystyczny koliduje z nabożeństwami kościelnymi. – Jak widać ogrom prac jaki stoi przed zarządzającym wymaga bardzo dużych nakładów finansowych i wiedzy merytorycznej – podsumowuje zarząd TOnZ.

Kategorie biznesowe to nieporozumienie

Na zakończenie Towarzystwo zaznacza, że inicjatywę  utworzenia  muzeum  należy  traktować w kategoriach prestiżowego przedsięwzięcia na rzecz dziedzictwa kulturowego, a nieporozumieniem jest przedstawianie tego  pomysłu w kategoriach  biznesowych.  – Poprzez realizację przedsięwzięcia  można uzyskać  korzyści  na  innym  polu,  tj. osiągnąć  wzmożony  ruch  turystyczny,  promocję lokalnych produktów, rozwój lokalnego biznesu, podniesienie atrakcyjności  inwestycyjnej gminy. Zatem inicjatywa Marszałka Województwa Mazowieckiego winna  być odczytywana jako przedsięwzięcie prestiżowe – podkreślono w liście.

Mateusz Adamski