Góra Kalwaria – perła europejskiej architektury i sztuki południowego Mazowsza w przeciwieństwie do innych miast powiatu - Konstancina-Jeziorny czy Piaseczna wyróżnia się unikatowymi zabytkami pochodzącymi z różnych epok. Miasto również szczęśliwie w przeciwieństwie do innych miejscowości powiatu piaseczyńskiego zostało praktycznie nie zniszczone podczas działań drugiej wojny światowej. Dzięki temu na terenie centrum Góry Kalwarii znajduje się bardzo dużo obiektów zabytkowych zarówno świeckich jak i sakralnych. Niestety w przypadku wielu z nich do życzenia pozostaje ich aktualny stan techniczny. Najbardziej zaniedbanych jest zwłaszcza wiele dawnych pochodzących w większości z końca XVIII i XIX wieku kamienic zlokalizowanych pomiędzy ulicami: Pijarską, Stefana Wierzbowskiego, ks. Zygmunta Sajny i Józefa Piłsudskiego. Kiedyś piękne, dziś straszą gości przybywających do miasta. Niewielu również z lokalnych polityków odważy się powiedzieć, że lokatorzy tych domów pozbawieni są nierzadko dostępu do bieżącej wody czy nawet czasem możliwości skorzystania z toalety.

Należy zauważyć, iż przez ostatnie osiem lat gmina nie podejmowała żadnych większych inwestycji mających na celu zwiększenie komfortu życia mieszkańców wspomnianych domów. Wyjątek stanowi kamienica usytuowana przy skwerze marszałka Józefa Piłsudskiego znajdująca się obecnie częściowo w trakcie gruntownej modernizacji polegającej na wyburzeniu unikatowego XIX-wiecznego wnętrza i zastąpienia go nowym. Ta sama jednak kamienica była niestety przez lata symbolem złego podejścia do renowacji obiektów zabytkowych. Przed kilku lat jej fasada została bowiem pośpiesznie i pokryta żółtą farbą. Na tym remont zakończono. Nikt natomiast nie pomyślał wtedy nawet o np. renowacji zaniedbanej przez lata klatki schodowej czy demontażu obecnego pokrycia dachu w postaci rakotwórczego azbestu.

Kolejnych przykładów złego podejścia do zabytków nie trzeba szukać daleko. Ze skweru im. Marszałka Piłsudskiego warto przespacerować się ul. Ks. Sajny w stronę dawnej jednostki wojskowej. Na tyłach obecnego gmachu Biblioteki Publicznej (dawnego tzw. „Pałacu Wierzbowskiego”) znajduje się kamienica przy ulicy 3 maja 3 przylegająca bezpośrednio do dawnych XIX-wiecznych jatek żydowskich zaprojektowanych przez Bonifacego Witkowskiego (z poprawkami Henryka Marconiego). Odwiedzający miasto i spacerujący ulicą 3 maja z rynku miejskiego w stronę kościoła parafialnego pw. Niepokalanego Poczęcia NMP zauważają piękną świeżo malowaną fasadę XIX-wiecznej kamienicy ozdobioną donicami z kwiatami stojącymi na parapetach. Niewielu jednak z nich decyduje się odwiedzić podwórko tejże kamienicy czy nawet wejść do jej środka a szkoda gdyż ich wygląd odbiega znacząco od tego co znajduje się na zewnątrz od strony ulicy 3 maja 3. Jako pierwsza rzuca się w oczy nie remontowana od lat i odrapana tylna elewacja tej samej kamienicy która od innej strony wygląda jak nowa… Dalej jest tylko gorzej klatka schodowa wspomnianego domu prezentuje się tragicznie podobnie jak stan większości lokali komunalnych o których lokatorach jak dotąd jedynie sporadycznie pamiętano.

Uważam że nadszedł najwyższy czas aby zmienić oblicze miasta, które mogło by się stać prawdziwą mekką dla polskich i zagranicznych turystów odwiedzających Górę Kalwarię przy okazji wizyty w Warszawie oraz po prostu lepszym miejscem do życia dla samych mieszkańców. Dlatego życzę nowym włodarzom bardzo dużo determinacji w realizacji tego zadania.

Jan Rokita
Doktor Nauk Historycznych Wydziału Nauk Historycznych i Społecznych
Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Przewodniczący Rady Miejskiej Góry Kalwarii

Zdjęcie: Jan Rokita