Miejsce, gdzie u podnóża muru ogrodu parafialnego spod ziemi bije woda, to jeden z najbardziej charakterystycznych i wyjątkowych punktów na mapie miasta. W 2016 roku grupa mieszkańców określająca się jako „mieszczanie Góry Kalwarii” zaproponowała, aby temu klimatycznemu miejscu „nadać odpowiednie znaczenie i wizerunek”. Zależało im przede wszystkim na przeprowadzeniu badań, które wskażą, skąd pochodzą zanieczyszczenia czyniące wodę w „źródle” niezdatną do picia i jak je odciąć. Propozycja mieszczan - przelana na papier - spotkała się z dużym zainteresowaniem osób głosujących na wnioski złożone do budżetu obywatelskiego Góry Kalwarii 2017.

Kto zatruwa wodę?

Zgodnie z wolą mieszkańców rozpoczęło się projektowanie otoczenia „źródełka”. Teren – często błotnisty oraz zaniedbany – miał zostać utwardzony, obsadzony zielenią, oświetlony i wyposażony w ławki. Jednak kolejne koncepcje na ucywilizowanie tego miejsca nie zyskiwały koniecznej akceptacji konserwatora zabytków.

W połowie lutego nowe władze gminy zleciły Polskiemu Instytutowi Geologicznemu – Polskiemu Instytutowi Badawczemu ostateczne rozstrzygnięcie, czy jest możliwe usunięcie źródeł zanieczyszczeń, które zatruwają „źródełko”. Autorzy ekspertyzy jeszcze raz dokładnie przebadali wodę i potwierdzili obecność w niej bakterii chorobotwórczych e-coli i paciorkowców kałowych, wywołujące infekcje układu pokarmowego i szczególnie niebezpieczne dla dzieci oraz osób starszych. Wyniki te wskazują na przenikanie do wody odchodów ludzkich lub zwierzęcych, jednak nie udało się ustalić skąd pochodzą.

Co ciekawe – badania wykazały, że wypływ wody od wielu lat uznawany przez mieszkańców za źródełko św. Antoniego to najprawdopodobniej ujście... z systemu odwodnienia skarpy. „Nie jest to naturalna woda źródlana wypływająca z warstwy wodonośnej” – czytamy w ekspertyzie. Jej autorzy tłumaczą, że wody z metalowej rury wypływa zbyt dużo, jest ona nadmiernie zmineralizowana oraz zbyt ciepła, a do tego właśnie zanieczyszczona. Jednocześnie eksperci wskazują, że prawdziwe źródło bije kilkadziesiąt metrów dalej, już na terenie klasztornego ogrodu i ma ujście pod figurą św. Antoniego. Wypływa z niego zdecydowanie mniej wody i jest zimniejsza.

Będzie nowy projekt

Władze miasta uznały, że skoro nie można w prosty sposób oczyścić „źródła” i nie ma zgody konserwatora na realizację dotychczasowych koncepcji zagospodarowania jego otoczenia, umowa z biurem projektowym zostanie rozwiązana. Gmina powróci do tematu rewaloryzacji tego miejsca, gdy (w najbliższych tygodniach) nabędzie od prywatnych właścicieli sąsiednią działkę o powierzchni 4 tys. mkw. – Zależy nam na zagospodarowaniu tego ważnego dla mieszkańców terenu i nadaniu mu nowej, atrakcyjnej formy, oddającej klimat dawnej Góry Kalwarii  – zapewnia wiceburmistrz Mateusz Baj.  Zakup wspomnianej działki pozwoli na stworzenie przestrzeni rekreacyjnej ciągnącego się od ronda aż do ul. Św. Antoniego.

Jednocześnie pojawił się pomysł, aby - skoro nie można pić wody ze „źródełka” - doprowadzić do powstania w tym miejscu niedużej sadzawki. Marcin Niedziółka, jeden z „mieszczan Góry Kalwarii” przekonuje, że taka „owcza sadzawka” znajdowała się w tym miejscu przed wiekami i można ją odnaleźć na najstarszych mapach grodu.

Gmina prowadzi ponadto rozmowy z miejscową parafią w sprawie stałego otwarcia dojścia do prawdziwego źródełka św. Antoniego w ogrodzie klasztornym.

Info. UMiG Góra Kalwaria
Fot. Mateusz Adamski